Πέμπτη 26 Μαΐου 2022
Η ικανότητα να συνθέτεις
του Νάσου Αθανασίου*
Ανδρέας Παπανδρέου, ο απαράμιλλος πολιτικός συνθέτης. Παράδειγμα: πήρε τον Τζουμάκα που διακήρυσσε ότι στα υπουργικά γραφεία έπρεπε να είναι αναρτημένο το πορτρέτο του Αρη Βελουχιώτη και τον έβαλε δίπλα στον Στέλιο Παπαθεμελή που είχε στον τοίχο του τον Εσταυρωμένο. Στην Ελλάδα δεν μπορείς να κυβερνήσεις, αν δεν μπορείς να συνθέσεις τόσο στο πεδίο της ανθρωπογεωγραφίας όσο και σ’ εκείνο του πολιτικού προγράμματος. Οσοι επικαλούνται τον Ανδρέα, εμμέσως ή ευθέως, ας μη λησμονούν πώς ενεργούσε. Ελεγε στους Αμερικανούς «μην κοιτάτε τι λέω, αλλά και τι κάνω». Σύνθεση είναι κι αυτό. Τα μονοκόμματα και τα μονολιθικά ο Ανδρέας τα απέρριπτε στον κάλαθο των αχρήστων. Το κυριότερο: πήρε την Ελλάδα μισή και την έκανε ολόκληρη.
Ολοι οι αποκλεισμένοι κατά τις προηγούμενες δεκαετίες μπήκαν στο σύστημα. Η Εθνική Αντίσταση αναγνωρίστηκε. Ακόμη και η προσφώνηση «σύντροφοι» από αυτόν πρωτοακούστηκε, ύστερα από χρόνους και καιρούς, σε πραγματικά μεγάλη μαζική εκδήλωση (υπάρχουν βίντεο). Λάθη έκανε ο άνθρωπος ουκ ολίγα. Αλλά λάθευε επειδή δρούσε (αυτά συγχωρούνται). Αγαπούσε τα άγουρα φρούτα, γιατί νόμιζε πως μπορούσαν να ωριμάσουν κάτω από τον πράσινο ήλιο του, αλλά τελικά μερικά από αυτά τον δηλητηρίασαν. Απέναντι στην προσωπικότητά του στάθηκε και μια άλλη συγκλονιστική προσωπικότητα, ο Λεωνίδας Κύρκος. Στον θάνατο του Καραμανλή τού ζητήσαμε να κάνει αποτίμηση του έργου του.
Είπε πολλά εναντίον του, αλλά και το εξής αμίμητο (υπάρχει βίντεο): «Οταν εκείνος μιλούσε για ανάπτυξη, εμείς πρώτη φορά ακούγαμε αυτή τη λέξη». Γιατί το είπε; Διότι στη σκέψη του αγωνιζόταν πάντα να συνθέσει. Δυστυχώς, κάπου εδώ η σύνθεση τελειώνει. Και τελειώνει διότι δεν την επέτρεπε ο ελληνικός λαός, ο οποίος, όσο και αν τον υμνολογούμε, έχει κι αυτός τις ευθύνες του στη δημοκρατία. Το άλλοθι των 400 χρόνων σκλαβιάς δεν επιτρέπεται να ισχύσει άλλα 400 χρόνια.
Αλλο παράδειγμα από βορειοευρωπαϊκή χώρα. Υπήρξε Ευρωπαίος πολιτικός ηγέτης (ο Ούλοφ Πάλμε) που όταν ο υπουργός του Περιβάλλοντος «σκοτωνόταν» με τον συνάδελφό του των Δημοσίων Εργων δήλωνε: «Θαυμάσια! Ετσι αποδεικνύουν και οι δυο ότι κάνουν καλά τη δουλειά τους». Ο άνθρωπος ήξερε να συνθέτει.
Συνθετικές ικανότητες αναμένονται τώρα και από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ. Η νέα ανθρωπογεωγραφία της Κεντρικής Επιτροπής και η «για μια φορά» απλή αναλογική αποτελούν θαυμάσιες ευκαιρίες. Ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται περισσότερες από δύο εκατομμύρια ψήφους για να εφαρμόσει το σχέδιό του. Συνεπώς, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι δεν έχει άλλη οδό. Αυτή η αλήθεια θα τον ακολουθεί. Προσπάθησα να μιλήσω καφενειακά. Δεν θεωρώ ότι το καφενείο μπορεί να ασκήσει αποτελεσματική πολιτική. Ψηφίζει όμως…
* Ο Νάσος Αθανασίου είναι βουλευτής Αν Αττικής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
Ολοι οι αποκλεισμένοι κατά τις προηγούμενες δεκαετίες μπήκαν στο σύστημα. Η Εθνική Αντίσταση αναγνωρίστηκε. Ακόμη και η προσφώνηση «σύντροφοι» από αυτόν πρωτοακούστηκε, ύστερα από χρόνους και καιρούς, σε πραγματικά μεγάλη μαζική εκδήλωση (υπάρχουν βίντεο). Λάθη έκανε ο άνθρωπος ουκ ολίγα. Αλλά λάθευε επειδή δρούσε (αυτά συγχωρούνται). Αγαπούσε τα άγουρα φρούτα, γιατί νόμιζε πως μπορούσαν να ωριμάσουν κάτω από τον πράσινο ήλιο του, αλλά τελικά μερικά από αυτά τον δηλητηρίασαν. Απέναντι στην προσωπικότητά του στάθηκε και μια άλλη συγκλονιστική προσωπικότητα, ο Λεωνίδας Κύρκος. Στον θάνατο του Καραμανλή τού ζητήσαμε να κάνει αποτίμηση του έργου του.
Είπε πολλά εναντίον του, αλλά και το εξής αμίμητο (υπάρχει βίντεο): «Οταν εκείνος μιλούσε για ανάπτυξη, εμείς πρώτη φορά ακούγαμε αυτή τη λέξη». Γιατί το είπε; Διότι στη σκέψη του αγωνιζόταν πάντα να συνθέσει. Δυστυχώς, κάπου εδώ η σύνθεση τελειώνει. Και τελειώνει διότι δεν την επέτρεπε ο ελληνικός λαός, ο οποίος, όσο και αν τον υμνολογούμε, έχει κι αυτός τις ευθύνες του στη δημοκρατία. Το άλλοθι των 400 χρόνων σκλαβιάς δεν επιτρέπεται να ισχύσει άλλα 400 χρόνια.
Αλλο παράδειγμα από βορειοευρωπαϊκή χώρα. Υπήρξε Ευρωπαίος πολιτικός ηγέτης (ο Ούλοφ Πάλμε) που όταν ο υπουργός του Περιβάλλοντος «σκοτωνόταν» με τον συνάδελφό του των Δημοσίων Εργων δήλωνε: «Θαυμάσια! Ετσι αποδεικνύουν και οι δυο ότι κάνουν καλά τη δουλειά τους». Ο άνθρωπος ήξερε να συνθέτει.
Συνθετικές ικανότητες αναμένονται τώρα και από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ. Η νέα ανθρωπογεωγραφία της Κεντρικής Επιτροπής και η «για μια φορά» απλή αναλογική αποτελούν θαυμάσιες ευκαιρίες. Ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται περισσότερες από δύο εκατομμύρια ψήφους για να εφαρμόσει το σχέδιό του. Συνεπώς, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι δεν έχει άλλη οδό. Αυτή η αλήθεια θα τον ακολουθεί. Προσπάθησα να μιλήσω καφενειακά. Δεν θεωρώ ότι το καφενείο μπορεί να ασκήσει αποτελεσματική πολιτική. Ψηφίζει όμως…
* Ο Νάσος Αθανασίου είναι βουλευτής Αν Αττικής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
** δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών
Σάββατο 21 Μαΐου 2022
Εκλογές στα βαλτόνερα του Κέντρου
του Νίκου Ξυδάκη
Mυρίζουν εκλογές; Χμμμ…Ναι, πιθανόν, έτσι κι αλλιώς μπαίνουμε στο τελευταίο έτος της συνταγματικά καθορισμένης κυβερνητικής θητείας. Ολοι ετοιμάζονται άλλωστε. Ολα τα κόμματα έχουν κάνει το συνέδριό τους, με τελευταίο τον τζόκερ του κέντρου, το ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ· οι ηγεσίες φαίνονται εδραιωμένες, τα προγράμματα δεν αφορούν τους ψηφοφόρους, η εκλογική συμπεριφορά είναι ρευστή, με σκοτεινό ρυθμιστή τους αναποφάσιστους. Σε κάθε περίπτωση, το εκλογικό σώμα θα παραμένει ρευστό και απρόβλεπτο, υπό την τρομακτική πίεση του πληθωρισμού και της ανεργίας, με φόντο έναν εν εξελίξει ιστορικό μετασχηματισμό και τη συνοδό του οικονομική κρίση. Αυτό το απρόβλεπτο εκλογικό σώμα φοβίζει τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον μόνο που μπορεί να κηρύξει πρόωρες εκλογές.
Η κατασκευή ψευδοπραγματικοτήτων από τα ενσωματωμένα μήντια έχει αγγίξει τα όρια της. Δεν μπορούν πια να κατασκευάσουν μαγικές εικόνες αριστείας, ανάπτυξης, καινοτομιών, επιτελικών πρωτοβουλιών, διπλωματικών επιτυχιών· κυρίως, δεν πετυχαίνουν πλέον οι ταυτοτικές ψευτομάχες περί κεντρώων και λαϊκιστών. Οι ταυτοτικές αψιμαχίες δεν πληρώνουν λογαριασμούς ΔΕΗ, δεν γεμίζουν το καρότσι του σούπερ μάρκετ, δεν βρίσκουν αξιοπρεπείς δουλειές.
Εντούτοις ο πολιτικός ανταγωνισμός έχει μπει εν πολλοίς σε αυτήν ακριβώς την κοίτη, κατεξοχήν με ρητορική περί ταυτοτήτων, με διεκδικήσεις του φαντασιακού και της αυτοαναγνώρισης: οι περισσότερες μάχες δίνονται στο κέντρο και για το κέντρο, ποιος το εκπροσωπεί πιο γνήσια, ποιος εκφράζει τις προσδοκίες της μεσαίας τάξης και των νοικοκυραίων. Η απειλητική και επιδεινούμενη υλική πραγματικότητα, η συνθήκη της διηνεκούς φτώχεια, ασφαλώς επηρεάζουν βαθιά, δομικά, τις συνειδήσεις, αλλά ο πολιτικός καβγάς αφορά τον κουρελιασμένο μανδύα, την ταξινομητική ταμπέλα, όχι τον νεόπτωχο, τον διαρκώς επισφαλή.
Επιστροφή στην κανονικότητα
Την επιστροφή στην κεντρώα κανονικότητα την κήρυξε η Νεοδεξιά του Κυρ. Μητσοτάκη. Ηταν το ένα από τα δύο βασικά της όπλα για να νικήσει τον ΣΥΡΙΖΑ ― το άλλο ήταν η εκμετάλλευση του υπάρχοντος αντι-Σύριζα μετώπου και η διαρκής τροφοδότηση του και με δολοφονίες χαρακτήρων.
Η Νεοδεξιά, με έναν τρόπο μαγικό, εξαφάνισε από τον ορίζοντα το κραχ του 2010, το βαρύτατο χρέος, δημόσιο και ιδιωτικό, την ανεργία, τα ημερομίσθια πείνας, τον καλπάζοντα πληθωρισμό. Για μεγάλο διάστημα, εξαφάνισε την υλική ανέχεια, και στη θέση της έβαλε δόγματα: Αφενός, τα παλαιά της εθνικοφροσύνης ―νόμος και τάξη στα πανεπιστήμια, εθνικιστικές υπεραναπληρώσεις, τουρκοφαγία, αεροπλάνα και βαπόρια. Αφετέρου, ανέμισε τα νέα λάβαρα του νεοφιλελευθερισμού και της αντι-ισότητας: αριστεία, πρωτίστως κληρονομική, αξιοκρατία, με τα δικά μας παιδιά, συρρίκνωση δημόσιου σχολείου και προνοιακού συστήματος, εκχώρηση δημόσιου πλούτου, outsourcing των κρατικών λειτουργιών σε πολυεθνικές ή ημέτερες επιχειρήσεις, και άφθονη ψηφιακή γραφειοκρατία πλασαρισμένη ως κράτος 2.0.
Χονδρικώς, προς αυτούς τους στόχους κινήθηκε η Νεοδεξιά επί τρία χρόνια. Βεβαίως με εργαλεία προμοντέρνα, τυπικά σκληροδεξιά της ΕΡΕ, μαυρογιαλούρικα: απευθείας αναθέσεις και διορισμοί πελατειακών στρατιών, παρανομοθεσία, υπερσυγκέντρωση, σκληρός έλεγχος των μήντια και της δικαιοσύνης. Αλλά κινήθηκε, με μια συνέπεια.
Το φάντασμα της μεσαίας τάξης μ.Χ.
Το ενδιαφέρον είναι ότι το πλιάτσικο, η ταύτιση με ολιγάρχες και ο μαυρογιαλουρισμός, βαφτίστηκαν κεντροδεξιά ή και φιλελευθερισμός (!), και απευθύνθηκαν στην περίφημη μεσαία τάξη ― εν πάση περιπτώσει, στα φαντάσματα και τις προσδοκίες νεκρανάστασης της μεσαίας τάξης μ.Χ. (μετά Χρεοκοπία).
Πώς δέχθηκε η μ.Χ. μεσαία τάξη αυτό τον συμφυρμό ψεμάτων και λεηλασιών; Δια της ψυχολογίας και της προπαγάνδας. Η ψυχολογική μεταχείριση συνίσταται στην κολακεία («εσύ είσαι ο νοικοκύρης, ακόμη, η ραχοκοκαλιά…»), στη μετωνυμία, στον προσφερθέντα χώρο για προβολές και αναπληρώσεις, ακόμη και για ελπίδα ανάκαμψης αν βρεθείς στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Ο πεπτωκώς μεσαίος (ή μικρομεσαίος) δεν θέλει, δεν αντέχει, να του λένε ότι εξέπεσε. Ο νεόπτωχος δεν θέλει να τον λένε φτωχό, δεν θέλει να νιώθει φτωχός. Πολύ περισσότερο που ο πεπτωκώς Ελληνας μεσαίος βιώνει ακόμη οδυνηρά και ενοχικά το ρήγμα του 2010, της Χρεκοπίας. Βιώνει ενοχικά τους απόηχους του «μαζί τα φάγαμε» και «ζούσαμε πάνω από τις δυνάμεις μας». Τα βιώνει σαν να φταίει για την όποια ευημερία και κινητικότητα του παρελθόντος μισού αιώνα.
Η Νεοδεξιά πονηρά αποκαλεί μεσαίο όποιον νιώθει μεσαίος, όχι όποιον είναι, με υλικούς όρους, όποιον επιθυμεί να ξαναγίνει όπως π.Χ. προ Χρεοκοπίας ― χωρίς βεβαίως να του εξασφαλίζει καμία απολύτως υλική ή θεσμική προϋπόθεση. Απεναντίας: γκρέμισε, νομοθετικά και υλικά, σχεδόν κάθε προϋπόθεση κοινωνικής κινητικότητας, όπως αυτές διαμορφώθηκαν στη Μεταπολίτευση. Η Νεοδεξιά άλλωστε δεν κρύβει ότι μισεί την παλιά Μεταπολίτευση του εξισωτισμού και οικοδομεί τη δική της, τη νέα Μεταπολίτευση των ανισοτήτων και της κληρονομοκρατίας.
Για το πώς η προπαγάνδα ξεπλένει ψυχές και συνειδήσεις, προς την ίδια κατεύθυνση, αρκεί να ρίξουμε μια ματιά σε τηλεοράσεις και μαζικά σάιτ. Ιδίως σε ό,τι αποκαλείται ψυχαγωγικό ή ελαφρό πρόγραμμα.
Συνωστισμός στον βάλτο του κέντρου
Το αξιοσημείωτο, ίσως και παράδοξο, είναι ότι το Κέντρο και τους μεσαίους μ.Χ. δεν τους μαρκάρει μόνο η Νεοδεξιά. Μάλιστα μπορούμε να πούμε, ότι προϊούσης της κυβερνητικής φθοράς και της απογύμνωσης των ψεμάτων, ο Κυρ. Μητσοτάκης αναγκάζεται να λογαριάζει περισσότερο τη σκληρή παραδοσιακή Δεξιά, η οποία μπορεί να κινηθεί φυγόγεντρα.
Το αξιοσημείωτο είναι ότι για το Κέντρο και τους μεσαίους ερίζουν και η μείζων και η ελάσσων αντιπολίτευση, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και το ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ. Και τα δύο κόμματα, προσφάτως διώνυμα, δείχνοντας και έτσι τις χωρικές διαστολές τους και τα μαρκαρίσματα της μεταπολιτευτικής παράδοσης. Με το δικό της τρόπο καθεμιά, η Κεντροαριστερά και η Αριστερά επιθυμούν διακαώς να κερδίσουν το κέντρο. Διότι με το κέντρο, λένε, κερδίζονται οι εκλογές.
Είναι όμως έτσι; Ας δούμε την πρόσφατη ιστορία, τοπικά και διεθνώς. Τι συνέβη στην Ελλάδα, πολιτικοεκλογικά, μετά το 2010 της χρεοκοπίας, τι συνέβη στις εκλογές του 2012 και του 2015. Η αλαζονεία και η επιθετικότητα των κυβερνητικών ελίτ, αφενός, το σοκ και η βαριά δυσφορία των ενοχοποιημένων μεσαίων μ.Χ., αφετέρου, ανέτρεψαν τον πολιτικό συσχετισμό με τρόπο που δεν είχε προηγούμενο στην Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία. Ματαιωμένοι, απειλούμενοι, επισφαλείς, οι μεσαίοι διέλυσαν το κέντρο και στοιχήθηκαν ριζοσπαστικά, αριστερά και δεξιά. Αναζήτησαν οδούς διαφυγής εκτός του συμβατικού κέντρου.
Παρόμοιες μετακινήσεις, για παρόμοιους λόγους, πραγματοποιήιθηκαν από τους άφωνους ηττημένους της παγκοσμιοποίησης, από τα θύματα του νεοφιλελευθερισμού, από τους καταφρονεμένους των κληρονομικών ελίτ και των μορφωμένων κεντροαριστερών.Στη Βρετανία του Brexit, στις ΗΠΑ του Τραμπ, στη Γαλλία της Λεπέν, του Μελανσόν και των Κίτρινων Γιλέκων, στην Ισπανία των Podemos, κ.λπ.
Ποια κεντρώα κανονικότητα μπορεί να εγγυηθεί η ελληνική Κεντροαριστερά για τους νεόπτωχους μεσαίους Ελληνες, θύματα όχι μόνο της χρεοκοπίας, αλλά και του κυρίαρχου νεοφιλελευθερισμού, και της καχεκτικής εθνικής, και της διεθνούς κρίσης του πολέμου;
Πολύ φοβούμαι ότι ο πολιτικός ανταγωνισμός εφεξής περιέχει προβλήματα υπαρξιακά, υλικά, δομικά, τα ίδια και σφοδρότερα από την τομή του 2010. Συν μια άγνωστη μεταβλητή, που δεν υπήρχε το 2010-12: οι γενιές της κρίσης, που μεγάλωσαν και ενηλικιώνονται και δρουν σε κατάσταση διαρκούς κρίσης, διαρκούς επισφάλειας: αυτοί μάλλον αισθάνονται ούτε μεσαίοι ούτε κεντρώοι. Είναι άλλοι ανθρωπότυποι.
πηγή tvxs
Τετάρτη 27 Απριλίου 2022
Η σημασία ενός μηνύματος
Στην προμετωπίδα του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. εμφανίστηκε η λέξη «Aλλαγή» ως σύνθημα, ως ελπίδα και ως σκοπός. Είναι σημαντικό να δούμε την ιστορία του συνθήματος «Aλλαγή». Για τον σκοπό αυτό προτείνω το έργο του Σπύρου Λιναρδάτου «Από τον εμφύλιο στη χούντα». Δεν χρειάζονται παρά τρεις φράσεις…
1. Στη νεότερη ιστορία μας εισήγαγε το σύνθημα «Αλλαγή» ο Νικόλαος Πλαστήρας.
2. Τον μιμήθηκε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ιδρύοντας την ΕΡΕ (τ. Β’, σ. 481).
3. Οι περισσότεροι Έλληνες δεν γνωρίζουν παρά την τελευταία χρήση του συνθήματος από το ΠΑΣΟΚ του 1981. Εκείνο το ΠΑΣΟΚ δεν αντέγραψε τον Πλαστήρα, ούτε βέβαια τον Καραμανλή. Το σύνθημα «Αλλαγή» το πήρε από τον Φρανσουά Μιτεράν, ο οποίος λίγο πριν το είχε χρησιμοποιήσει με εκπληκτική επιτυχία.
Άρα: το σύνθημα «Αλλαγή» ύστερα από 70 χρόνια προβολής του φέρει έντονα την οσμή της επιστροφής.
Επιστροφή στο παρελθόν; Γιατί όχι; Μπορεί και η επιστροφή στο παρελθόν να αποτελεί πρόοδο, όπως παραδείγματος χάρη όταν επιστρέφεις στο πνεύμα της 25ης Μαρτίου ή της 28ης Οκτωβρίου. Περισσότερο πιθανό όμως είναι η επιστροφή στο παρελθόν να αποτελεί λάθος -και «τα λάθη στην πολιτική ισοδυναμούν με εγκλήματα».
Όπως κι αν το δεις, αυτά τα παλιά έγιναν πάλι επίκαιρα. Ο κ. Νίκος Ανδρουλάκης προκαλεί ψηφοφορία για να επαναφέρει στην πρόσοψη του κόμματός του την ΠΑΣΟΚική πινακίδα.
Ερώτημα: Μπορεί κανείς με μια ψηφοφορία να επιστρέψει στο παλιό ΠΑΣΟΚ; Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι μπορεί, αλλά πρέπει αμέσως να απαντήσει στο επικίνδυνο ερώτημα: σε ποιο ΠΑΣΟΚ θα επιστρέψει; Στο ΠΑΣΟΚ, ας πούμε, του Αντώνη Τρίτση ή σ’ εκείνο του συχωρεμένου Τσοχατζόπουλου; «Στο «καλό» ΠΑΣΟΚ φυσικά» είναι η αυτονόητη απάντηση.
Ερώτημα: Μπορεί κανείς με μια ψηφοφορία να επιστρέψει στο παλιό ΠΑΣΟΚ; Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι μπορεί, αλλά πρέπει αμέσως να απαντήσει στο επικίνδυνο ερώτημα: σε ποιο ΠΑΣΟΚ θα επιστρέψει; Στο ΠΑΣΟΚ, ας πούμε, του Αντώνη Τρίτση ή σ’ εκείνο του συχωρεμένου Τσοχατζόπουλου; «Στο «καλό» ΠΑΣΟΚ φυσικά» είναι η αυτονόητη απάντηση.
Αν το συριζαίικο σύνθημα «Αλλαγή» σηματοδοτεί επίσης παραπλήσια επιστροφή, τότε πρέπει και ο ΣΥΡΙΖΑ να απαντήσει στο ίδιο ερώτημα. Πρέπει να αποδείξει στην πράξη ότι οδηγείται στο «καλό». Διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος, μέσα από ελικοειδείς δρόμους, η «Αλλαγή» να τον εξομοιώσει μ’ εκείνους που την εμπορεύτηκαν. «Οι άνθρωποι κάνουν τη διαφορά» είπε στο συνέδριο η Λούκα Κατσέλη. «Δείξε μου τον άνθρωπο να σου πω τι θα καταφέρουμε». Ακριβώς! Οι άνθρωποι…
Μένει να δούμε, πάλι από την Ιστορία, αν τα εκλογικά σώματα, σε διάφορους τόπους και διάφορους καιρούς, έχουν επικροτήσει τέτοιου είδους επιστροφές. Αν το κάνουμε, θα διαπιστώσουμε ότι οι πλειοψηφίες κατά κανόνα απορρίπτουν την επιστροφή στο παλιό. Συχνά μάλιστα προτιμούν το νέο, όσο κι αν προειδοποιούνται ότι θα το πληρώσουν ακριβά. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι ανέφικτη η επιστροφή σε προηγούμενη φάση της εξέλιξης του ΣΥΡΙΖΑ. Το παρελθόν είναι χρήσιμο όσο δεν επιμένεις σ’ αυτό σαν άλλος Ιουλιανός.
Είναι λοιπόν επικίνδυνο πράγμα η επιστροφή. Όπως θα περίμενε κανείς από ανθρώπους με κοινό νου, οι φίλοι του ΣΥΡΙΖΑ ψηφίζουν Αλέξη Τσίπρα, έστω κι αν δεν τους μαγεύουν οι περί εκλογής προτάσεις του. Είναι αλήθεια ότι ο ψηφοφόρος της εσωκομματικής κάλπης δεν πρέπει να εξομοιώνεται με τον «βασιλιά» ψηφοφόρο των εθνικών εκλογών.
Όσο για την άμεση δημοκρατία, αυτήν δεν μπορείς σήμερα να την εφαρμόσεις στη γνήσια μορφή της ούτε στην πλέον ολιγάνθρωπη χώρα. Μπορείς όμως να κατορθώσεις τη «συμμετοχική δημοκρατία», που αποτελεί μεγάλο και εφικτό επίτευγμα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, αντιγράφοντας τους Δημοκρατικούς της Βοστόνης, ήταν ο εισηγητής αυτής της ιδέας στην Ελλάδα (ανατρέξτε στις ομιλίες του).
Ίσως τα πράγματα γίνουν πιο καθαρά αν διατυπώσουμε εξ αρχής το κρίσιμο ερώτημα: τι πρέπει να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ για να ξαναγίνει δύναμη ελπίδας και να κυβερνήσει πάλι τη χώρα; Να χτίσει αξιοπιστία, θα ήταν νομίζω η σωστή απάντηση. Όμως για να χτίσεις αξιοπιστία, πρέπει να κάνεις αυστηρή αυτοκριτική.
Πρέπει σε ορισμένα θέματα να πεις «ποτέ πια». Πρέπει ν’ αλλάξεις κάποιες συμπεριφορές. Έτσι και τα λάθη σου διορθώνεις, και τις μεγάλες επιτυχίες της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ αναδεικνύεις.
Πρέπει σε ορισμένα θέματα να πεις «ποτέ πια». Πρέπει ν’ αλλάξεις κάποιες συμπεριφορές. Έτσι και τα λάθη σου διορθώνεις, και τις μεγάλες επιτυχίες της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ αναδεικνύεις.
Τι συμβαίνει σήμερα στο εκλογικό σώμα; Σήμερα πρέπει να επανασυσπειρώσουμε στο σύνολό τους όσους μας ψήφισαν. Για να γίνει αυτό οφείλουν οι αρμόδιοι να επιδείξουν συνθετικές ικανότητες. Η ικανότητα να οργανώνεις δεν υπάρχει χωρίς την ικανότητα να συνθέτεις. Αυτή η ποιότητα είναι τώρα απαραίτητη. Ας μη θεωρούμε τους άλλους φάλτσους, όταν εμείς αδυνατούμε να συνθέσουμε.
* Δημοσιογράφος, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Ανατ. Αττικής
* Δημοσιογράφος, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Ανατ. Αττικής
Δευτέρα 4 Απριλίου 2022
Τι ταιριάζει σε ποιον;
Tου ΝΑΣΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Βουλευτή Ανατολικής Αττικής ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Διάβασα σε σοβαρή εφημερίδα: «Παπαδημούπολη και Αριστερά δεν πάνε μαζί». Σωστά. Τι πάει μαζί; Όπως έλεγαν τα παλιά βιβλία εκμάθησης της γερμανικής: «Was passt zusamen?» Οικογένεια Μητσοτάκη και Χριστοφοράκος πάνε μαζί; Κάποτε πήγαιναν.
Πάλι: Τι πάει μαζί; Μέγα φιλοσοφικό πρόβλημα. Ας το επεξεργαστώ στο φτωχό μυαλό μου. Θα κάνω λάθη, συγχωρήστε με, έχω μικρό εγκέφαλο. Κυριάκος και «Κολάμπια» πάνε μαζί; Πάνε. Η θλίψη και η πώληση της πατρικής οικίας στη Γλυφάδα πάνε μαζί; Πάνε. Καλύτερα να δακρύζεις πάνω σε μια βαλίτσα εκατομμύρια, παρά πάνω στην ψάθα, όπως ο Πλαστήρας. Η ακροαματικότητα και το χρήμα πάνε μαζί; Πάνε. Η γνήσια δημοσιογραφία και η φτώχεια πάνε μαζί; Εκεί να δεις!
Αριστερά και τιμιότητα πάνε μαζί; Ναι. Αριστερά και offshore, όμως, όχι, δεν πάνε μαζί. Εδώ την πάτησε ο Παπαδημούλης. Πίστευε και αυτός ότι την Αριστερά τη χωρίζει άβυσσος από τις offshores. Σωστά σκεπτόταν, αλλά εγώ ρωτώ:
Αν ο Παπαδημούλης τα είχε σε offshore, θα φαίνονταν; Όχι. Τώρα που τα δηλώνει είναι τίμιο; Είναι. Αν όμως έκανε την ατιμία να μην τα δηλώνει, όλα θα ήταν μια χαρά. Άρα, η ατιμία και η χαρά των επικριτών του πάνε μαζί. Η offshore πάει με όλα, τα λύνει όλα. Αντίθετα, η τιμιότητα και η διαφάνεια δημιουργούν πάντα προβλήματα.
Γερμανικά και Μητσοτάκης πάνε μαζί; Μια γωνία στο Βερολίνο γνωρίζει ότι πάνε. Επαναλαμβάνω λοιπόν: Was passt zusamen?
Πισώπλατο μαχαίρωμα και ΣΥΡΙΖΑ πάνε μαζί; Ευκολάκι. «Άνθρωποι είμαστε και σφάλματα κάνουμε», είπε ο γάλλος στοχαστής Γιώργος Κοινούσης. Πώς είπατε; Έλληνας είναι; Εμένα μου θυμίζει Βολταίρο. Σας είπα ότι έχω μικρό εγκέφαλο. Όχι, δεν ξέρω πού είναι το σπίτι του. Τα σπίτια του Γιώργου Τράγκα έμαθα πού είναι. Αυτόν θα έπρεπε να μιμηθεί ο Παπαδημούλης, αν ήταν έξυπνος. Αλλά δεν είναι έξυπνος, παρά μονάχα τίμιος. Όσο αριστερή κι αν είναι, τόση ειλικρίνεια καταντάει αηδία.
Σόιμπλε και Μέρκελ πάνε μαζί; Τριάντα χρόνια πάνε μαζί και δώδεκα χρόνια μας κυνηγούν. Ναι, αλλά η Μέρκελ έφυγε. Και ο Χριστοφοράκος έφυγε, αλλά οι φιλίες του έμειναν. Τι σχέση έχει αυτό; Καμιά. Είπα ότι θα κάνω λάθη ώσπου να βρω το σωστό.
Παπαδημούλης και Ευρώπη πάνε μαζί; Πάνε, δεν λέω. Όμως, κάποιοι μπορεί να ζήλεψαν και να θέλουν να πάνε κι αυτοί, σπρώχνοντας μάλιστα, όπως παλιά, στην ουρά των λεωφορείων.
Σάκης και Μπακογιάννης πάνε μαζί; Δεν το περίμενα (συνεργάστηκα με τον πατέρα του), αλλά δυστυχώς πάνε και παραπάνε. Δεν πειράζει, αφού και η Νάνα Μούσχουρη πάει η κακομοίρα με τον χαριτωμένο Σάκη. Αν ζούσε ο Μάνος Χατζιδάκις, μπορεί να φοβόταν το στόμα του και να μην πήγαινε.
Ξανά στο κύριο ερώτημα: Παπαδημούπολη και Αριστερά πάνε μαζί; Όχι είπαμε, ρε παιδί μου. Εκείνο που πάει στον διάβολο είναι η δημοσιογραφία.
Πάσχα και αρνί πάνε μαζί; Πάνε. Οι δώδεκα μαθητές του Ιησού αποτελούν ομάδα αλήθειας; Μάλιστα. Άρα, η ομάδα αλήθειας της Νέας Δημοκρατίας βαδίζει στα βήματα του Χριστού. Ούτε συζήτηση.
Υπάρχουν μυαλά που να ενοικιάζονται; Ναι. Ορισμένα τα γνώρισα, δουλέψαμε μαζί. Γιατί τα ενοικιάζουν; Για το ενοίκιο. Είναι καλό; Καλό! Έχει κατσαρίδες; Οι κατσαρίδες είναι πολύ ωφέλιμες στη δημοσιογραφία που θέλει να επιτύχει. Τις βάζουν στο γιαούρτι, όταν δεν τους δίνουν διαφήμιση.
Παπαδημούλης και εμπόριο ναρκωτικών πάνε μαζί; Έ, μην το παρακάνουμε. Τότε ας ρωτήσουμε αν ο Παπαδημούλης πάει έστω με ένα ελαφρό τσιγαριλίκι. Περίμενε, το βρήκα! Μου ήρθε ιδέα! Παπαδημούπολη και ραδίκια πάνε μαζί. Τα είδα σε κάτι φωτογραφίες με καρότσια του supermarket. Θυμάσαι; Θυμάμαι. Όταν βλέπω αυτά τα καρότσια, καταλαβαίνω ότι δεν είναι ο Παπαδημούλης που μας πάει καρότσι, αλλά κάποιος άλλος, που ξέρω τ’ όνομά του. Να το πω; Είναι καλό το μεροκάματο. Γιατί να του το κόψω; Η αλήθεια είναι ότι αν το αποκαλύψω, και τον μπελά μου θα βρω και δεν θα με πιστέψετε.
Ακροτελεύτιο ερώτημα: Το να μην κρύβεσαι, το να παίζεις με ανοιχτά χαρτιά πάει με τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα; Δεν είναι της μόδας η διαφάνεια.
Πηγή: Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ, paron.gr
Κυριακή 23 Ιανουαρίου 2022
Πρόβα μεταδημοκρατίας στην Αριστερά;
#3οΣυνέδριοΣΥΡΙΖΑ
Γιώργος Παπασπυρόπουλος
Ζούμε δύσκολες εποχές.
Ο καπιταλισμός ανασταίνεται διαρκώς εκεί που έμοιαζε να βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στην εκάστοτε τελευταία του κρίση – απέδειξε ότι μπορεί να γίνει ψηφιακός, πράσινος, πανδημικός, κρατικός... ακόμη και αριστερός. Είναι ένα σύστημα ριζωμένο και ανθεκτικό και στον ορίζοντα δεν φαίνεται καμία «νομοτελειακή» πτώση του ούτε κάποια συνεκτική εναλλακτική πρόταση πέραν της Αποανάπτυξης που όμως συγκροτείται για την ώρα μόνον ιδεολογικά και όχι πολιτικά ή κινηματικά Κατά τα άλλα μόνο προτάσεις διαχείρισής του καπιταλισμού αναδύονται από τους χώρους της σοσιαλδημοκρατίας και των πρασίνων.
Ο σοσιαλισμός ψάχνει ακόμη τα βήματά του εντός, εκτός και επί τα αυτά τού «συστήματος», σέρνοντας πάντα μαζί του την αποτυχία του σοβιετικού «υπαρκτού», τώρα στα σκοτεινά σοκάκια του νικηφόρου "μονοκομματικού κρατικού καπιταλισμού" του κινεζικού κομμουνισμού.
Η παγκόσμια εικόνα μέσα στην παγκοσμιοποίηση δεν είναι εικόνα τάξης αλλά χάους. Η διαχείριση της παγκοσμιοποίησης αποδεικνύεται μια χίμαιρα αισιόδοξων μελετητών. Η «μεγάλη αναταραχή» επιμένει ως η κανονικότητα του πλανήτη. Δεν αποτελεί όμως και «θαυμάσια κατάσταση» όπως προέβλεπαν οι αντισυστημικοί αριστεροί τα τελευταία πενήντα χρόνια. Γιατί;
Γιατί υπάρχει ένα κοινό χαρακτηριστικό σε όλα αυτά που συμβαίνουν τελευταία, ένα δυστοπικό και δυσοίωνο χαρακτηριστικό που όλο και δυναμώνει το εκνευριστικό σήμα του μέσα στην φασαρία της ιδεολογικοκοινωνικής σύγχυσης: ο βόμβος της μεταδημοκρατίας...
Η Μεταδημοκρατία σήμερα στον κόσμο
Στην Κίνα προφανέστατα δεν χρειάζονται τη δημοκρατία. Ούτε καν ως μεταρρύθμιση. Το οικονομικό τους “θαύμα” περιέχει μπόλικη δικτατορία και αυταρχισμό, καταπίεση κάθε είδους μειονοτήτων, ασφυκτική, ψηφιακή πια, παρακολούθηση των πολιτών, γκρίζο δικτατορικό “κομμουνισμό” διάσπαρτο με, επίσης δικτατορικές, ζώνες άγριου νεοφιλελευθερισμού.
Τελευταία όμως η δημοκρατία δείχνει να μην χρειάζεται και στους φιλελεύθερους αστούς και σε εκείνες τις φιλελεύθερες κοινωνίες που την διατράνωναν διαχρονικά σε όλες τους τις διακηρύξεις ως την θεμέλια διαφορά τους από τα αυταρχικά καθεστώτα του τρίτου κόσμου και του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Και δεν μιλάμε εδώ για την Ρωσία που ως μια πραγματική εξαίρεση στον κόσμο δεν διαθέτει κανένα σχεδόν δείγμα δημοκρατικής ιστορικής περιόδου.
Επιλεγόμενα
Οι "παράγοντες" κάθε είδους, οι "επαγγελματίες της πολιτικής" που δεν είχαν ποτέ άλλη απασχόληση, οι "διαχειριστές της εξουσίας", οι μάνατζερ της βουλευτικής καριέρας και οι "κολλητοί" οι αναμένοντες ρουσφέτι και διορισμό δεν νοιάζονται για την δημοκρατία.
Ο καπιταλισμός ανασταίνεται διαρκώς εκεί που έμοιαζε να βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στην εκάστοτε τελευταία του κρίση – απέδειξε ότι μπορεί να γίνει ψηφιακός, πράσινος, πανδημικός, κρατικός... ακόμη και αριστερός. Είναι ένα σύστημα ριζωμένο και ανθεκτικό και στον ορίζοντα δεν φαίνεται καμία «νομοτελειακή» πτώση του ούτε κάποια συνεκτική εναλλακτική πρόταση πέραν της Αποανάπτυξης που όμως συγκροτείται για την ώρα μόνον ιδεολογικά και όχι πολιτικά ή κινηματικά Κατά τα άλλα μόνο προτάσεις διαχείρισής του καπιταλισμού αναδύονται από τους χώρους της σοσιαλδημοκρατίας και των πρασίνων.
Ο σοσιαλισμός ψάχνει ακόμη τα βήματά του εντός, εκτός και επί τα αυτά τού «συστήματος», σέρνοντας πάντα μαζί του την αποτυχία του σοβιετικού «υπαρκτού», τώρα στα σκοτεινά σοκάκια του νικηφόρου "μονοκομματικού κρατικού καπιταλισμού" του κινεζικού κομμουνισμού.
Η παγκόσμια εικόνα μέσα στην παγκοσμιοποίηση δεν είναι εικόνα τάξης αλλά χάους. Η διαχείριση της παγκοσμιοποίησης αποδεικνύεται μια χίμαιρα αισιόδοξων μελετητών. Η «μεγάλη αναταραχή» επιμένει ως η κανονικότητα του πλανήτη. Δεν αποτελεί όμως και «θαυμάσια κατάσταση» όπως προέβλεπαν οι αντισυστημικοί αριστεροί τα τελευταία πενήντα χρόνια. Γιατί;
Γιατί υπάρχει ένα κοινό χαρακτηριστικό σε όλα αυτά που συμβαίνουν τελευταία, ένα δυστοπικό και δυσοίωνο χαρακτηριστικό που όλο και δυναμώνει το εκνευριστικό σήμα του μέσα στην φασαρία της ιδεολογικοκοινωνικής σύγχυσης: ο βόμβος της μεταδημοκρατίας...
Η Μεταδημοκρατία σήμερα στον κόσμο
Στην Κίνα προφανέστατα δεν χρειάζονται τη δημοκρατία. Ούτε καν ως μεταρρύθμιση. Το οικονομικό τους “θαύμα” περιέχει μπόλικη δικτατορία και αυταρχισμό, καταπίεση κάθε είδους μειονοτήτων, ασφυκτική, ψηφιακή πια, παρακολούθηση των πολιτών, γκρίζο δικτατορικό “κομμουνισμό” διάσπαρτο με, επίσης δικτατορικές, ζώνες άγριου νεοφιλελευθερισμού.
Τελευταία όμως η δημοκρατία δείχνει να μην χρειάζεται και στους φιλελεύθερους αστούς και σε εκείνες τις φιλελεύθερες κοινωνίες που την διατράνωναν διαχρονικά σε όλες τους τις διακηρύξεις ως την θεμέλια διαφορά τους από τα αυταρχικά καθεστώτα του τρίτου κόσμου και του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Και δεν μιλάμε εδώ για την Ρωσία που ως μια πραγματική εξαίρεση στον κόσμο δεν διαθέτει κανένα σχεδόν δείγμα δημοκρατικής ιστορικής περιόδου.
Μιλάμε για τα Ευρωπαϊκά αστικά συνταγματικά κράτη: αυταρχικές διατάξεις πυκνώνουν παντού και προκαλούν κινηματικά ξεσπάσματα, ο ορμπανισμός καλπάζει, το πολωνικό παράδειγμα αντέχει και προκαλεί, ο Μακρόν της πέμπτης δημοκρατίας χτυπά τον λαό του –όχι φιλικά στην πλάτη- κάθε σαββατοκύριακο αλλάζοντας τους νόμους επί το αυταρχικότερον .
Η Μεταδημοκρατία σήμερα στα κόμματα
Τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα έχουν από καιρό πάρει διαζύγιο με την πολλή δημοκρατία υιοθετώντας χωρίς αιδώ την αστική αρχηγική κοινοβουλευτική κουλτούρα στη θέση των «αχρείαστων» συμμετοχικών δημοκρατικών διαδικασιών.
Αλλά και η σημερινή αριστερά των ελεύθερων απόψεων συνεχίζει να κλυδωνίζεται ανάμεσα στην επιστροφή σε ένα υπόρρητο λενινιστικό πρότυπο και την γοητεία της κεντροαριστερής κανονικοποίησης.
Η Μεταδημοκρατία σήμερα στα κόμματα
Τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα έχουν από καιρό πάρει διαζύγιο με την πολλή δημοκρατία υιοθετώντας χωρίς αιδώ την αστική αρχηγική κοινοβουλευτική κουλτούρα στη θέση των «αχρείαστων» συμμετοχικών δημοκρατικών διαδικασιών.
Αλλά και η σημερινή αριστερά των ελεύθερων απόψεων συνεχίζει να κλυδωνίζεται ανάμεσα στην επιστροφή σε ένα υπόρρητο λενινιστικό πρότυπο και την γοητεία της κεντροαριστερής κανονικοποίησης.
Ειδικά η τελευταία περίπτωση αφορά αριστερά κόμματα που κυβερνώντας διαλύονται μέσα σε μια θολή υπαρξιακή κατάσταση διλημματικού τύπου: πχ πρόγραμμα συμμετοχής στην διακυβέρνηση ή συμμετοχής στα διεκδικητικά κινήματα; Κι όταν συγκυβερνούν ακόμη, δεν ξέρουν πως να αντιμετωπίσουν τα κινήματα που τα οδήγησαν εκεί που βρίσκονται...
Ο αριστερός μεταρρυθμισμός δεν έχει βρει ακόμη την φιλοσοφική και πολιτική του θεμελίωση ως ρεαλιστικής αριστερής πολιτικής μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα. Πολιτική που κεφαλαιοποιεί την κινηματική δυναμική και την αποτυπώνει σε προοδευτική θέσμιση κανόνων, νόμων και συνταγματικών παραδόσεων που θωρακίζουν δικαιώματα και κοινωνική πρόοδο.
Το κοινοβουλευτικό σύστημα και η συμμετοχικότητα
Το κοινοβουλευτικό σύστημα μας περιέχει πλέον όλους και όλες, δεξιούς και αριστερές. Το αντίπαλο δέος δεν είναι κάποιο σοσιαλιστικό σύστημα που παραμένει ουτοπία αλλά μια σειρά καθεστώτων αυταρχικής διαβάθμισης από τυπικά κοινοβουλευτικών έως καθαρά δικτατορικών.
Το κοινοβουλευτικό σύστημα που ζούμε αντέχει πολύ συγκεκριμένα πράγματα: αντέχει μια σχετικά προοδευτική διακυβέρνηση, αντέχει δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, αντέχει πράσινη διαχείριση κάποιων σταθερών του παραγωγικού συστήματος. Αλλά ως εκεί.
Ως εκεί που η κοινωνία παραμένει κοινωνία του κέρδους, ταξική κοινωνία του συμφέροντος, κοινωνία μοιρασμένη ανάμεσα στις ελιτ και την συντριπτική μάζα των εργαζομένων. Πράγμα που γνωρίζει άριστα η ενσωματωμένη σοσιαλδημοκρατία μετά από δεκαετίες στην διακυβέρνηση δεκάδων ευρωπαϊκών χωρών αλλά και μέρος των πρασίνων σε περιφερειακές και τώρα και την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας.
Η κοινωνία της ισότητας παραμένει στο φαντασιακό των ανθρώπων ως έκφραση μιας ριζικής ανάγκης. Και οι αγώνες ξεσπούν συνεχώς με ένα αίτημα, το ίδιο για αιώνες: περισσότερη ελευθερία, περισσότερα δικαιώματα, πιο δίκαιο τίμημα για την προσφερόμενη εργασία – δηλαδή δικαιοσύνη, σήμερα κοινωνική και κλιματική.
Το ανησυχητικό φαινόμενο που αναδύεται μέσα στις τάξεις των προοδευτικών κομμάτων, εκείνων που διακηρύσσουν την συμπόρευσή τους με τους αγώνες του λαού και ως σκοπό τους την εκπροσώπηση και μέσω αυτής την εκπλήρωση των πόθων του, είναι ότι μειώνεται η συμμετοχή των ενδιαφερομένων στις αποφάσεις και αυξάνονται οι τεχνικές υποκατάστασης της λαϊκής εντολής, η τεχνική της εξουσίας. Με άλλα λόγια, η μεταδημοκρατία.
Η Μεταδημοκρατία και η Αριστερά
Σε όσα κόμματα δεν εμπνέονται από το λενινιστικό πρότυπο του συγκεντρωτισμού και της στρατιωτικής πειθαρχίας (όπου τα τυπικά δικαιώματα των μελών και των συνελεύσεών τους είναι κάθε στιγμή υπό την αίρεση του επείγοντος), οι διαδικασίες της υποτιθέμενης συλλογικότητας ατονούν συνεχώς και υποκαθίστανται από άτυπα υβριδικά όργανα τύπου πρωϊνού καφέ ή απογευματινού τσαγιού της ηγετικής ομάδας. Αριστοκρατικής αντίληψης και όχι αντιπροσωπευτικής για τους συμμετέχοντες.
Και η καθημερινή «διαχείριση» υποκαθιστά τις μακρές σε χρόνο, συλλογικές δημοκρατικές διαδικασίες που μοιάζουν αργές και αναποτελεσματικές για το σύγχρονο αριστερό management – ειδικά όταν αυτό είναι ταυτόχρονα και κυβερνητικό ή έχει σαν μοναδικό σκοπό την διακυβέρνηση.
Ο αριστερός μεταρρυθμισμός δεν έχει βρει ακόμη την φιλοσοφική και πολιτική του θεμελίωση ως ρεαλιστικής αριστερής πολιτικής μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα. Πολιτική που κεφαλαιοποιεί την κινηματική δυναμική και την αποτυπώνει σε προοδευτική θέσμιση κανόνων, νόμων και συνταγματικών παραδόσεων που θωρακίζουν δικαιώματα και κοινωνική πρόοδο.
Το κοινοβουλευτικό σύστημα και η συμμετοχικότητα
Το κοινοβουλευτικό σύστημα μας περιέχει πλέον όλους και όλες, δεξιούς και αριστερές. Το αντίπαλο δέος δεν είναι κάποιο σοσιαλιστικό σύστημα που παραμένει ουτοπία αλλά μια σειρά καθεστώτων αυταρχικής διαβάθμισης από τυπικά κοινοβουλευτικών έως καθαρά δικτατορικών.
Το κοινοβουλευτικό σύστημα που ζούμε αντέχει πολύ συγκεκριμένα πράγματα: αντέχει μια σχετικά προοδευτική διακυβέρνηση, αντέχει δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, αντέχει πράσινη διαχείριση κάποιων σταθερών του παραγωγικού συστήματος. Αλλά ως εκεί.
Ως εκεί που η κοινωνία παραμένει κοινωνία του κέρδους, ταξική κοινωνία του συμφέροντος, κοινωνία μοιρασμένη ανάμεσα στις ελιτ και την συντριπτική μάζα των εργαζομένων. Πράγμα που γνωρίζει άριστα η ενσωματωμένη σοσιαλδημοκρατία μετά από δεκαετίες στην διακυβέρνηση δεκάδων ευρωπαϊκών χωρών αλλά και μέρος των πρασίνων σε περιφερειακές και τώρα και την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας.
Η κοινωνία της ισότητας παραμένει στο φαντασιακό των ανθρώπων ως έκφραση μιας ριζικής ανάγκης. Και οι αγώνες ξεσπούν συνεχώς με ένα αίτημα, το ίδιο για αιώνες: περισσότερη ελευθερία, περισσότερα δικαιώματα, πιο δίκαιο τίμημα για την προσφερόμενη εργασία – δηλαδή δικαιοσύνη, σήμερα κοινωνική και κλιματική.
Το ανησυχητικό φαινόμενο που αναδύεται μέσα στις τάξεις των προοδευτικών κομμάτων, εκείνων που διακηρύσσουν την συμπόρευσή τους με τους αγώνες του λαού και ως σκοπό τους την εκπροσώπηση και μέσω αυτής την εκπλήρωση των πόθων του, είναι ότι μειώνεται η συμμετοχή των ενδιαφερομένων στις αποφάσεις και αυξάνονται οι τεχνικές υποκατάστασης της λαϊκής εντολής, η τεχνική της εξουσίας. Με άλλα λόγια, η μεταδημοκρατία.
Η Μεταδημοκρατία και η Αριστερά
Σε όσα κόμματα δεν εμπνέονται από το λενινιστικό πρότυπο του συγκεντρωτισμού και της στρατιωτικής πειθαρχίας (όπου τα τυπικά δικαιώματα των μελών και των συνελεύσεών τους είναι κάθε στιγμή υπό την αίρεση του επείγοντος), οι διαδικασίες της υποτιθέμενης συλλογικότητας ατονούν συνεχώς και υποκαθίστανται από άτυπα υβριδικά όργανα τύπου πρωϊνού καφέ ή απογευματινού τσαγιού της ηγετικής ομάδας. Αριστοκρατικής αντίληψης και όχι αντιπροσωπευτικής για τους συμμετέχοντες.
Και η καθημερινή «διαχείριση» υποκαθιστά τις μακρές σε χρόνο, συλλογικές δημοκρατικές διαδικασίες που μοιάζουν αργές και αναποτελεσματικές για το σύγχρονο αριστερό management – ειδικά όταν αυτό είναι ταυτόχρονα και κυβερνητικό ή έχει σαν μοναδικό σκοπό την διακυβέρνηση.
Τείνουν λοιπόν δια της διολισθήσεως, τέτοιες “βαρετές” διαδικασίες να αραιώνουν και να δαιμονοποιούνται, ειδικά όταν το αριστερό κόμμα συμμετέχει στην διαχείριση της εξουσίας, λες και αυτό κάνει αίφνης περιττό τον περαιτέρω προβληματισμό του “τι να κάνουμε”, «πως να προχωρήσουμε» από την βάση.
Η εξουσία υποδέχεται πρόσφατα εκπαιδευτικά το αριστερό κόμμα στον δικό της μηχανισμό που καμιά διακυβέρνηση δεν μπόρεσε μέχρι σήμερα να αλλάξει, ίσως μόνο να λαδώσει λίγο τα γρανάζια του με λίγο ή περισσότερο προοδευτισμό...
Η εξουσία υποδέχεται πρόσφατα εκπαιδευτικά το αριστερό κόμμα στον δικό της μηχανισμό που καμιά διακυβέρνηση δεν μπόρεσε μέχρι σήμερα να αλλάξει, ίσως μόνο να λαδώσει λίγο τα γρανάζια του με λίγο ή περισσότερο προοδευτισμό...
Γιατί ο ριζοσπαστικός αριστερός μεταρρυθμισμός χρειάζεται λαϊκή υποστήριξη για να μπορέσει να αφήσει το προοδευτικό του αποτύπωμα στους αρμούς της εξουσίας και δεν την έχει κατακτήσει ακόμη, παρά την υποσχετική κληρονομιά που επικαλείται, εκείνη της αριστερής ανανέωσης.
Κι έτσι ζούμε δυστυχώς σε καιρούς σύγχυσης λέξεων, εννοιών και διακυβευμάτων..
Η Μεταδημοκρατία και το Αύριο
Το φλέγον ζήτημα για την κοινωνία του αύριο είναι πόσο δημοκρατική και συμμετοχική θα είναι, όταν το χάσμα δημοκρατικότητας ανάμεσα στα κινήματα και τα προοδευτικά αριστερά κόμματα διευρύνεται συνεχώς. Αιώνες μετά τις αστικές επαναστάσεις και την εγκαθίδρυση δημοκρατικών καθεστώτων ανακύπτουν για πρώτη φορά τόσο βαθιά και ουσιαστικά δημοκρατικά ερωτήματα:
Η Μεταδημοκρατία και το Αύριο
Το φλέγον ζήτημα για την κοινωνία του αύριο είναι πόσο δημοκρατική και συμμετοχική θα είναι, όταν το χάσμα δημοκρατικότητας ανάμεσα στα κινήματα και τα προοδευτικά αριστερά κόμματα διευρύνεται συνεχώς. Αιώνες μετά τις αστικές επαναστάσεις και την εγκαθίδρυση δημοκρατικών καθεστώτων ανακύπτουν για πρώτη φορά τόσο βαθιά και ουσιαστικά δημοκρατικά ερωτήματα:
- Μήπως τα προοδευτικά κόμματα δεν επιθυμούν πλέον στις σημερινές συνθήκες του γενικευμένου αυταρχισμού, την πολλή δημοκρατία εντός τους; - μήπως την βλέπουν και σαν εμπόδιο για να φέρουν τον εαυτό τους με οποιονδήποτε τρόπο στην εξουσία; Αν όχι, γιατί γίνονται τότε όλο και πιο «αριστοκρατικά» και χάνουν συνεχώς την λαϊκή τους υπόσταση;
- Μήπως οι κομματικές ελιτ εμποδίζονται από τον πλούτο των ιδεών και την διαφάνεια των μέσων που παράγουν τα κινήματα; Αν όχι, γιατί θεωρούν πολυτέλεια την πολλή συζήτηση «κάτω στα μέλη» σε θέματα πολιτικού προσανατολισμού; - και την καθημερινή εμπλοκή των μελών στις αποφάσεις τους;
- Μήπως τα κινήματα θάπρεπε να αφήσουν κατά μέρος τις δημοκρατικές πολυτέλειες και να χωρέσουν το φαντασιακό τους στον ρεαλισμό των συστημικών αριστερών γραφειοκρατών και να περιοριστούν στην ανάθεση;
Περιορίζεται σε συμβουλευτικό δημοψηφισματικό ρόλο μια στις τόσες. Όταν οι ελίτ χρειαστούν τη γνώμη της "βάσης" για να νομιμοποιήσουν προειλημμένες αποφάσεις τους.
Και σε επιλογή αρχηγού "από την βάση" κάθε κάποια χρόνια όπως ακριβώς δουλεύει και το αστικό κοινοβουλευτικό εκλογικό σύστημα. Ενδιάμεσα, κανένας έλεγχος, καμιά ανακλητότητα ακόμη και υπό ηχηρή διάψευση διακηρύξεων και προγραμματικών δεσμεύσεων.
Αυτήν την τάση την αναγνωρίζει κανείς παντού. Και στην σημερινή «ριζοσπαστική αριστερά».
Οι προτάσεις πχ του Αλέξη Τσίπρα για την καταστατική λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ κινούνται σε αυτήν την κατεύθυνση: πίσω από το καρότο της άμεσης εκλογής οργάνων και επικεφαλής "από την βάση" έρχεται το μαστίγιο της ανεξέλεγκτης διαχείρισης των πάντων στο μεσοδιάστημα από την κομματική ελίτ που απλά έχει μια δημοψηφισματική νομιμοποίηση. Ζωντανές οργανώσεις και ελεγχόμενα εκτελεστικά όργανα αντικαθίστανται από συναθροίσεις οπαδών και αστικές κάλπες.
Τις αποφάσεις παντού στον προοδευτικό πολιτικό χώρο, ολοένα και περισσότερο τις παίρνουν οι εκλεγμένοι δημοκρατικοί ηγέτες. Και οι ομάδες γύρω τους. Και σύμβουλοι τεχνοκράτες καριέρας. Τα κόμματα γίνονται εκλογικοί μηχανισμοί και τα μέλη ελάχιστα απέχουν από εθελοντές ή απλούς οπαδούς. Το έκαναν πρώτοι οι σοσιαλδημοκράτες, τώρα ακολουθούν και οι αριστεροί. Πλήρης ενσωμάτωση σε ένα αστικό κοινοβουλευτικό σύστημα με πρόνοιες υπέρ του "αρχηγού".
Αντί τα αριστερά κόμματα, να εισάγουν στα κοινοβούλια πιο αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες και αμφίδρομη επικοινωνία με τους κοινωνικούς φορείς και τις λαϊκές πρωτοβουλίες για σειρά σοβαρότατων θεμάτων, εισάγουν στον εαυτό τους αστικές κοινοβουλευτικές διαδικασίες πχ το δικαίωμα των επικεφαλής να έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο σε όλα ως «αρχηγοί».
Το πως χειρίζονται οι επικεφαλής τη θέση τους αυτή είναι ενδεικτική:
Ο Κόρμπιν πχ συγκέντρωσε χιλιάδες εθελοντές ειδικά νέους που γράφτηκαν στο Εργατικό Κόμμα για να τον εκλέξουν αρχηγό και μετά λογικά πρωθυπουργό. Κι όταν αυτό το ευφυές σχέδιο τελείωσε με την εκλογική του ήττα, δεν έμεινε τίποτα πίσω του σε δημοκρατικές δομές και λειτουργία.
Τις αποφάσεις παντού στον προοδευτικό πολιτικό χώρο, ολοένα και περισσότερο τις παίρνουν οι εκλεγμένοι δημοκρατικοί ηγέτες. Και οι ομάδες γύρω τους. Και σύμβουλοι τεχνοκράτες καριέρας. Τα κόμματα γίνονται εκλογικοί μηχανισμοί και τα μέλη ελάχιστα απέχουν από εθελοντές ή απλούς οπαδούς. Το έκαναν πρώτοι οι σοσιαλδημοκράτες, τώρα ακολουθούν και οι αριστεροί. Πλήρης ενσωμάτωση σε ένα αστικό κοινοβουλευτικό σύστημα με πρόνοιες υπέρ του "αρχηγού".
Αντί τα αριστερά κόμματα, να εισάγουν στα κοινοβούλια πιο αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες και αμφίδρομη επικοινωνία με τους κοινωνικούς φορείς και τις λαϊκές πρωτοβουλίες για σειρά σοβαρότατων θεμάτων, εισάγουν στον εαυτό τους αστικές κοινοβουλευτικές διαδικασίες πχ το δικαίωμα των επικεφαλής να έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο σε όλα ως «αρχηγοί».
Το πως χειρίζονται οι επικεφαλής τη θέση τους αυτή είναι ενδεικτική:
Ο Κόρμπιν πχ συγκέντρωσε χιλιάδες εθελοντές ειδικά νέους που γράφτηκαν στο Εργατικό Κόμμα για να τον εκλέξουν αρχηγό και μετά λογικά πρωθυπουργό. Κι όταν αυτό το ευφυές σχέδιο τελείωσε με την εκλογική του ήττα, δεν έμεινε τίποτα πίσω του σε δημοκρατικές δομές και λειτουργία.
Το Εργατικό Κόμμα είναι απλά η εικόνα του εκάστοτε αρχηγού του.
Ο Σάντερς αντίθετα στις ΗΠΑ, ως πιο αριστερός, τα έκανε και τα δύο: και συνέβαλε με την υποψηφιότητά του να δυναμώσει η αριστερά στην αμερικανική κοινωνία αλλά και να φύγει ο Τραμπ με την εκλογική νίκη των Δημοκρατικών. Και το κατάφερε γιατί δεν έκανε τα μέλη εθελοντές αλλά τους εθελοντές κινηματικούς, διεσπαρμένους σε χιλιάδες παράλληλες δράσεις και οργανώσεις συνιστώσες της καμπάνιας του που έμειναν και συνεχίζουν και σήμερα να αναπτύσσονται. Έχοντας επίγνωση ότι άλλο η απομάκρυνση του Τραμπ, και άλλο και διαρκώς ζητούμενο, η δημοκρατική διακυβέρνηση.
Υπάρχει φάρμακο για την ασθένεια της Μεταδημοκρατίας;
Η λεγόμενη βάσανος της δημοκρατίας είναι το μοναδικό όπλο που διαθέτουν οι άνθρωποι για να αποφασίζουν οι ίδιοι για την τύχη τους. Για να αγωνίζονται ενωμένοι. Για να ελέγχουν την πορεία των κινημάτων τους. Για να αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στις πράξεις των εκλεγμένων.
Για να διορθώνουν λάθη και να επιβάλλουν θέσεις και λύσεις πλειοψηφικές.
Ζώντας μέσα στους καθημερινούς αγώνες τους και μέσα στις συλλογικότητές τους την ποιότητα της δημοκρατίας που θέλουν να εγκαθιδρύσουν για όλους.
Ο Σάντερς αντίθετα στις ΗΠΑ, ως πιο αριστερός, τα έκανε και τα δύο: και συνέβαλε με την υποψηφιότητά του να δυναμώσει η αριστερά στην αμερικανική κοινωνία αλλά και να φύγει ο Τραμπ με την εκλογική νίκη των Δημοκρατικών. Και το κατάφερε γιατί δεν έκανε τα μέλη εθελοντές αλλά τους εθελοντές κινηματικούς, διεσπαρμένους σε χιλιάδες παράλληλες δράσεις και οργανώσεις συνιστώσες της καμπάνιας του που έμειναν και συνεχίζουν και σήμερα να αναπτύσσονται. Έχοντας επίγνωση ότι άλλο η απομάκρυνση του Τραμπ, και άλλο και διαρκώς ζητούμενο, η δημοκρατική διακυβέρνηση.
Υπάρχει φάρμακο για την ασθένεια της Μεταδημοκρατίας;
Η λεγόμενη βάσανος της δημοκρατίας είναι το μοναδικό όπλο που διαθέτουν οι άνθρωποι για να αποφασίζουν οι ίδιοι για την τύχη τους. Για να αγωνίζονται ενωμένοι. Για να ελέγχουν την πορεία των κινημάτων τους. Για να αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στις πράξεις των εκλεγμένων.
Για να διορθώνουν λάθη και να επιβάλλουν θέσεις και λύσεις πλειοψηφικές.
Ζώντας μέσα στους καθημερινούς αγώνες τους και μέσα στις συλλογικότητές τους την ποιότητα της δημοκρατίας που θέλουν να εγκαθιδρύσουν για όλους.
Για να νοιώθουν ολοκληρωμέν@ σαν άτομα και υπερήφαν@ ως ενεργοί πολίτες.
Και να μπορούν αυτό το δώρο της δημοκρατίας, την αξιοπρέπεια και την αξιοκρατία του εκλέγειν και εκλέγεσθαι να την προσφέρουν στην μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων και στην επόμενη γενιά.
Επιλεγόμενα
Ποιοι θέλουν την μεταδημοκρατία;
Οι "παράγοντες" κάθε είδους, οι "επαγγελματίες της πολιτικής" που δεν είχαν ποτέ άλλη απασχόληση, οι "διαχειριστές της εξουσίας", οι μάνατζερ της βουλευτικής καριέρας και οι "κολλητοί" οι αναμένοντες ρουσφέτι και διορισμό δεν νοιάζονται για την δημοκρατία.
Είναι χρήσιμη γι αυτούς μόνο ως προεκλογική λειτουργία.
Μετά, είναι μια άχρηστη πολυτέλεια χωρίς χρηστικό αποτέλεσμα.
Θα ήθελαν λοιπόν να την περιορίσουν σε μια συμβουλευτική δημοσκοπική δημοψηφισματική γνώμη που απλά θα έπαιρναν ή όχι υπόψιν ως η νέα αριστοκρατία της πολιτικής, πολύ συχνά και κληρονομικής.
Όταν αυτή η βούληση αρχίζει να υλοποιείται σε ένα κόμμα, είναι το σημάδι ότι το κόμμα αυτό από προοδευτικό και δημοκρατικό γίνεται αρχηγικό και συστημικό.
Υπάρχει θεραπεία;
Αν και όταν υπάρξει διάγνωση, υπάρχει συνήθως και θεραπεία.
Υπάρχει θεραπεία;
Αν και όταν υπάρξει διάγνωση, υπάρχει συνήθως και θεραπεία.
Η διάγνωση είναι το σημαντικότερο.
Στην κοινωνία του θεάματος, των διαφημιστικών τεχνικών και των επαγγελματιών της πολιτικής, η διάκριση της ασθένειας είναι δύσκολη.
Ο «γιατρός» λοιπόν θα ρωτήσει:
Έχει εισβάλλει ή όχι στην κομματική αριστερά η αστική υποκρισία;
Έχει εισβάλλει ή όχι στην κομματική αριστερά η αστική υποκρισία;
Εννοούν αυτά που λένε οι επικεφαλής ή είναι μέρος της προεκλογικής τεχνικής;
Έχουν ένα καθαρό πρόγραμμα ή ένα εκλογικό μπροστά και ένα κυβερνητικό από πίσω;
Ελέγχονται οι φιλοδοξίες των πολιτικών από την συλλογικότητά τους;
Αναδεικνύονται δημοκρατικά ή ως μέρος ενός star system;
Λειτουργεί εντέλει αληθινά δημοκρατικά η αριστερά σήμερα ή απλά προσπαθεί να συντηρεί τα προσχήματα και την φήμη της, έχοντας πάρει τον αστικό κοινοβουλευτικό δρόμο;
Συμπέρασμα
Συμπέρασμα
Μεταδημοκρατία είναι η δια της διολισθήσεως παράκαμψη της δημοκρατίας ως βασικής και μοναδικής αρχής λειτουργίας της αριστεράς. Η διαφάνεια σε ένα ξεκάθαρο και δεσμευτικό για όλους, καταστατικό τοπίο του «ποιος και πως αποφασίζει» είναι το φάρμακο.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
